Hiszpańskie wynalazki, które zmieniły świat
Są takie wynalazki, których używasz w domu i nawet nie masz pojęcia, że ich prekursorem był Hiszpan. Niektóre z tych wynalazków są bardziej znane inne mniej i przyznam szczerze, że sama o wielu z nich nie miałam pojęcia, że są Made in Spain. Człowiek uczy się przez całe życie… Za to teraz mogę błysnąć w towarzystwie. Poznaj hiszpańskie wynalazki, o których nie miałeś pojęcia!
Lista hiszpańskich wynalazków, które zmieniły świat
Kalkulator
Po hiszpańsku: calculadora (czytaj: kalkuladora)
Kiedy robiłeś zadania matematyczne używając najbardziej popularnych kalkulatorów marki Casio, pewnie przez myśl przeszło ci zdanie: ale ci Japończycy to łebscy ludzie… żeby wymyślić kalkulator… O niespodzianka! Prekursorem pierwszego kalkulatora cyfrowego był Hiszpan Leonardo Torresa Quevedo. Uważa się go także za inicjatora informatyki, dzięki arytmometrowi elektromechanicznemu zdolnemu do wykonywania złożonych operacji matematycznych. Wszystko to jednak nie byłoby możliwe bez zaprojektowania w 1878 roku przez innego Hiszpana – Ramóna Verea – kalkulatora mechanicznego zdolnego do wykonywania wszystkich czterech podstawowych działań arytmetycznych (dodawania, odejmowania, dzielenia i mnożenia), z obsługą do dziewięciu cyfr.
Zszywacz
Po hiszpańsku: grapadora (czytaj: grapadora)
Początki zszywacza sięgają XVIII wieku i wiadomo, że wynalazek pochodzi z Kraju Basków. Chociaż jego twórca nie jest znany to, wiadomo, że pomysł na wynalazek powstał dzięki prośbie Ludwika XVII z Francji, który chciał uporządkować rosnącą biurokrację w swoim kraju. Obecnie nam znana forma zszywacza została jednak zaprojektowana przez innych baskijskich wynalazców.
Strugaczka, temperówka
Po hiszpańsku: sacapuntas (czytaj: sakapuntas)
Istnieją źródła, które podają, że strugaczka czy temperówka nie jest wynalazkiem hiszpańskim tylko francuskim. Nie mniej jednak temperówka w kształcie jaką znamy obecnie została zaprojektowana przez Hiszpana Ignacio Urrestiego w 1945 roku dla firmy El Casco.
Lizaki Chupa Chups
Czy wiesz, że lizaki nie były znane aż do roku 1957? Hiszpan Enric Bernat dołożył do cukierka patyczek i w ten prosty sposób powstał pierwszy lizak, którego nazwał Chups. Nie mniej jednak hasło reklamowe jego produktu brzmiało Chupa Chups (czyli ssij Chups) i tak już pozostało. Ideą wynalazcy było zniwelowanie zakrztuszeń u dzieci spowodowanych cukierkami. Cukierek na patyku był o wiele bezpieczniejszym rozwiązaniem. Logo Chupa Chups zaprojektował sam Salvador Dali, a w 1995 roku Chupa Chups był pierwszym cukierkiem spożytym w kosmosie.
Łódź podwodna
Po hiszpańsku: submarino (czytaj: submarino)
W 1859 roku, Katalończyk Narciso Monturiol zaskoczył świat marynarki pierwszym okrętem podwodnym. Wykonano go z drewna, a jego śmigło było ręczne, później było napędzane wewnętrznym spalaniem pary. Okręt został zwodowany z portu w Barcelonie 2 października 1864 roku. Inżynier z Murcji, Isaac Peral w 1888 r. unowocześnił wynalazek i zaprojektował pierwszą stalową łódź podwodną napędzaną energią elektryczną. Rewolucyjne rozwiązanie jak na tamte czasy.
Scyzoryk
Po hiszpańsku: navaja (czytaj: nawacha)
Pod koniec XVI wieku Carlos I ogłosił prawo, które zabraniało noszenia broni o długim ostrzu osobom spoza szlachty. Potrzeba matką wynalazków, więc tak oto powstała nowa mała broń, którą obecnie nazywamy scyzorykiem. Niestety nie wiadomo, kto jest pomysłodawcą tego wynalazku, ale wiadomo, że z terenu Hiszpanii wysyłano ten produkt do innych części Europy.
Mop
Po hiszpańsku: fregona (czytaj: fregona)
Ten hiszpański wynalazek zrewolucjonizował sprzątanie na całym świecie. Pamiętacie filmy, na których w dawnych czasach kobiety myły podłogi w pozycji klęczącej? Hiszpan Miguel Jalón w 1956 roku wymyślił kij z bawełnianymi wstążkami, który maczało się w wiaderku z wodą i w ten sposób nie trzeba było się schylać przy myciu podłóg.
Piłkarzyki
Po hiszpańsku: futbolín (czytaj: futbolin)
Chyba nikogo nie dziwi, że tę rozrywkę wynaleźli Hiszpanie, w końcu ten kraj to potęga piłki nożnej na świecie. Pomysłodawcą tej gry był Alejandro Finisterre. Wojna domowa, która toczyła się na terenie Hiszpanii spowodowała, że wynalazca nie mógł grać w swój ulubiony sport. Dodatkowo żal mu było, kiedy widział dzieci okaleczone przez wojnę, i które w przyszłości nie będą mogły biegać i grać w piłkę. Alejandro postanowił więc przenieść piłkę nożną na teren nieco mniejszy. Tak w 1937 roku powstają pierwsze piłkarzyki. Obecnie w wielu hiszpańskich barach możecie jeszcze spotkać tę grę.
Jednorazowa strzykawka
Po hiszpańsku: jeringuilla desechable (czytaj: cheringija dezeczable)
Kolejny wynalazek hiszpański, który zrewolucjonizował świat medyczny. Trudno uwierzyć, że jeszcze do lat 70-tych ubiegłego wieku w szpitalach używało się szklano-metalowych strzykawek, których igła na sam widok powodowała zawrót głowy niejednego pacjenta. Wszystko jednak zmieniło się w 1975 roku za sprawą Miguela Jalóna. Wymyślił on plastikową strzykawkę, z nakładaną igłą, która była o wiele cieńsza niż ta używana w tamtych czasach. Produkt był rewolucyjny, ponieważ, strzykawkę po użyciu wyrzucało się do śmieci, a to o wiele ułatwiło pracę, bo nie trzeba było już przejmować się dezynfekcją tego przyrządu medycznego. Firma Febersanitas, którą założył Miguel rozprowadziła miliardy strzykawek na całym świecie.
Kolejka linowa
Po hiszpańsku: teleférico (czytaj: teleferiko)
Pamiętasz taki hiszpański wynalazek jak kalkulator? Otóż jego wynalazca może poszczycić się także patentem na kolejkę linową. Leonardo Torres Quevedo w 1887 roku złożył pierwszy patent na wieloprzewodową kolejkę linową, ale jego marzenie spełniło się dopiero w roku 1903 kiedy to uruchomiono pierwszą kolejkę linową do przewozu ludzi na Monte Illa w San Sebastián.
Wózek inwalidzki
Po hiszpańsku: silla de ruedas (czytaj: sija de rłedas)
Kolejny hiszpański wynalazek, którego używamy po dzień dzisiejszy. Niestety nazwisko jego twórcy nie jest znane. Wiadomo jedynie, że pierwszy wózek inwalidzki stworzono dla króla Filipa II. Dziś ten przedmiot użytku codziennego pomaga milionom ludzi na całym świecie.
Przenośny aparat rentgenowski
Po hiszpańsku: rayos X portátiles (czytaj: rajos ekis portatiles)
Odkrywcą promieni rentgenowskich (w 1895) i wynalazcą maszyny do ich przechwytywania był niemiecki fizyk Wilhem Conrad Roentgen. Nie mniej jednak patent na przenośny aparat rentgenowski należy do hiszpańskiego inżyniera Mónico Sáncheza. Pracował on w firmie Van Houten i Ten Broeck zajmującej się wykorzystaniem energii elektrycznej w szpitalach. Sanchez wymyślił aparat rentgenowski, który mieścił się w teczce i ważył około 10 kilogramów. Jego wynalazek pomógł uratować tysiące istnień ludzkich w czasie I wojny światowej, ponieważ karetki pogotowia były wyposażone w te przenośne urządzenia rentgenowskie.
Skafander astronauty
Po hiszpańsku: traje de astronauta (czytaj: trache de astronałta)
Emilio Herrera, inżynier wojskowy i kosmiczny z Granady, wymyślił w 1935 roku prototyp skafandra astronauty. Pierwotnie był to skafander do nurkowania stratonautycznego, czyli strój pozwalający na lot na wysokości 22.000 metrów w otwartym balonie z gondolą. Ciekawostką jest to, że Herrera w kombinezonie umieścił mikrofon, system oddechowy i wizjer, aby uniknąć promieni UV. Niestety wybuch wojny secesyjnej uniemożliwił wynalazcy próbny lot, a sam Herrera musiał uciec do Francji. NASA zaproponowała mu udział w swoim programie kosmicznym, ale odmówił. Wykorzystując technologię Hiszpana, NASA projektowała skafandry kosmiczne dla astronautów.
Skafander nurka
Po hiszpańsku: traje de buceo (czytaj: trache de buseo)
Prekursorem skafandra do nurkowania był Leonardo Da Vinci, ale niestety jego wynalazek nie znalazł praktycznego zastosowania. Inaczej stało się w przypadku hiszpańskiego wojskowego i wynalazcy Jerónimo de Avanz y Beaumont. Opracował on bowiem w roku 1602 pierwszy kombinezon do nurkowania, który został użyty do zejścia pod wodę. Nurkowanie zostało pomyślnie przeprowadzone w rzece Pisuerga w Valladolid, a jego świadkiem był sam król Filip III. Wiedziałeś, że wynalazek jakim jest skafander nurka jest aż tak stary?
Laryngoskop
Po hiszpańsku: laringoscopio (czytaj: laringoskopio)
Manuel García z Madrytu, był śpiewakiem operowym zainteresowanym anatomią krtani. Ta jego pasja sprawiła, że wymyślił on instrument medyczny służący do badania strun głosowych i głośni. Przyrząd oświetlał i pokazywał krtań przez system zwierciadlany. Późniejszy laryngoskop używany w medycynie został dopracowany przez niemieckiego lekarza Johanna Czermaka.
Helikopter
Po hiszpańsku: helicóptero (czytaj: elikoptero)
Juan de la Cierva, wynalazca i inżynier z Murcji od najmłodszych lat wykazywał zainteresowanie lotnictwem. Nikogo nie zdziwiło zatem, że w wieku zaledwie 16 lat zbudował i latał dwupłatowcem. Rok 1917 był przełomowy w jego życiu ponieważ zbudował wiatrakowiec (po hiszpańsku autogiro czytaj: ałtochiro) – tak nazwał swój wynalazek. Wykonał nim nawet lot na odległość 200 metrów. Konstrukcja i idea działania wiatrakowca stały się podłożem do skonstruowania obecnie znanego nam helikoptera.
Książka elektroniczna
Po hiszpańsku: enciclopedia mecánica (czytaj: ensiklopedja mekanika)
Matką dzisiejszych książek elektronicznych czyli ebooków jest hiszpańska nauczycielka i pisarka Angela Ruiz Robles. Doña Angelita, jak nazywano ją w swoim czasie, stworzyła pierwszą książkę elektroniczną w roku 1949, ale dopiero w 1962 ją opatentowała. Mechaniczna encyklopedia (jak ją nazwano) była urządzeniem z obwodami elektrycznymi i automatycznymi cewkami, które umożliwiały tworzenie tekstów w różnych językach i które można było odczytać cyfrowo.
Gitara hiszpańska
Po hiszpańsku: guitarra española (czytaj: gitarra espaniola)
Pochodzenie gitary hiszpańskiej nie jest całkowicie znane, nie mniej jednak za „ojca gitary hiszpańskiej” uznaje się Antonio de Torres, budowniczego z Almerii. To on wymyślił sześciostrunową gitarę, jaką znamy dzisiaj. Bez niej flamenco brzmiałoby zupełnie inaczej…
Włącznik światła
Po hiszpańsku: interruptor Simón (czytaj: interruptor simon)
Kto by pomyślał, że włączając i gasząc światło korzystamy z wynalazku hiszpańskiego twórcy Arturo Simóna. Ten rewolucyjny przyrząd pochodzi z roku 1925. Hiszpanie często włącznik światła nazywają włącznikiem Simona na cześć jego wynalazcy. Firma Simona wciąż działa i jest liderem w dziedzinie wyposażenia elektrycznego w Hiszpanii.
Wykreślanka słowna
Po hiszpańsku: sopa de letras (czytaj: sopa de letras)
W języku hiszpańskim wykreślanka słowna nazywana jest zupą z liter lub zupą alfabetową. Twórcą tej rozrywki jest Pedro Ocón de Oro, który stworzył pierwszą tego typu łamigłówkę w roku 1968. Na tablicy pełnej wymieszanych liter ukryte są słowa, które trzeba znaleźć. Zabawa ta jest jedną z ulubionych rozrywek hiszpańskich seniorów, ponieważ pomaga im ćwiczyć pamięć.
Lekki pociąg przegubowy TALGO
Po hiszpańsku: TALGO (czytaj: talgo)
Ten hiszpański wynalazek zmienił na zawsze transport kolejowy. TALGO to skrót od Tren Articulado Ligero Goicoechea Oriol czyli tłumacząc na język polski Lekki Pociąg Przegubowy Goicoechea Oriol. Alejandro Goicoechea w 1942 roku opatentował zupełnie nowy rodzaj pociągu. Przełom w technologii polegał na zupełnie innym systemie jazdy niż pociągi konwencjonalne, co pozwoliło osiągnąć większą prędkość przy tej samej mocy. Na arenie międzynarodowej projekt wypromował w latach 60-tych XX wieku inny Hiszpan – José Luis Oriol. Jeśli jeździłeś koleją hiszpańską z pewnością na tablicy rozkładów jazdy widziałeś TALGO nie jeden raz. A może nim jechałeś?
Wskaźnik laserowy
Po hiszpańsku: puntero láser (czytaj: puntero laser)
Leonardo Torres Quevedo to chyba najbardziej „płodny wynalazca” z Hiszpanii. Do poprzednich jego wynalazków dołącza również wskaźnik laserowy. Wskaźnik wymyślony przez niego nie można do końca nazwać laserowym, bo wiązka lasera została odkryta znacznie później, nie mniej jednak wskaźnik Torresa Quevedo to jego prymitywna wersja. Wynalazek ten datuje się na rok 1930 i składał się on z systemu, który pozwalał mówcy na dowolne poruszanie się lub wskazywanie na płycie projekcyjnej.
Papieros
Po hiszpańsku: cigarrillo (czytaj: sigarrijo)
Tytoń do Europy przywieźli Hiszpanie podczas swoich zamorskich podbojów. Kto by pomyślał, że produkt jakim są obecnie papierosy – i nie jest to wyrób tani – wywodzi się od żebraków z Sewilli. W XVI wieku zaczęli oni wykorzystywać odpady tytoniowe i zwijać je w cieńkie arkusze papieru ryżowego. Papierosy jako produkt komercyjny zaczęto pakować i sprzedawać dopiero w 1825 r., a pierwsze wyprodukowane opakowania rozpoczęto dystrybuować w roku 1833.
Gdyby nie te wszystkie hiszpańskie wynalazki świat obecnie byłby zupełnie inny. Który wynalazek z Hiszpanii zaskoczył cię najbardziej?
W artykule występują linki afiliacyjne i reklamy, za które właściciel strony hiszpaniaole.pl, może otrzymać prowizję od reklamodawcy.
